OPINIE: Gekozen, maar niet op eigen kracht
Na de verkiezingen hoor je vaak DNA-kandidaten zeggen: “Ik ben gekozen!” Dat klinkt trots en het is ook een grote prestatie als je in De Nationale Assemblée (DNA) komt. Maar we moeten eerlijk zijn: niet iedereen komt daar binnen omdat het volk echt op hem of haar heeft gestemd.
In ons kiessysteem speelt de lijstvolgorde van de partij een grote rol. Als een partij genoeg stemmen haalt, komen de mensen die bovenaan op de lijst staan automatisch in DNA. Alleen als een kandidaat veel voorkeursstemmen krijgt, kan hij of zij die volgorde doorbreken.
Dat betekent dat sommige mensen in DNA zitten omdat ze gewoon op de goede plek op de lijst stonden, niet omdat de meeste kiezers hen persoonlijk steunden. Ze zijn dus wel gekozen, maar niet op eigen kracht.
Is dat verkeerd? Nee, zo werkt het systeem nu eenmaal. Maar we moeten wel eerlijk blijven. Als je geen of weinig voorkeursstemmen hebt gekregen, dan moet je niet doen alsof het volk jou persoonlijk heeft gekozen. Je bent er dankzij de partij, niet dankzij je eigen stemmen.
Daarom is het belangrijk dat we kiezers blijven uitleggen dat voorkeursstemmen ook belangrijk zijn. En misschien moeten we ook nadenken over een ander kiessysteem, waarbij de persoon en zijn of haar inzet meer meetelt dan alleen de plaats op de lijst.
Tot die tijd moeten we blijven benoemen: gekozen zijn via de lijst is niet hetzelfde als gekozen worden door het volk. En als je echt het volk wil vertegenwoordigen, moet je ook luisteren naar wat het volk zegt en wil.
door Naomi Hoever