Democratie draait om representatie: macht ontleent haar legitimiteit aan de wil van het volk. In Suriname wordt dit principe na de recente verkiezingsuitslag op uiteenlopende manieren geïnterpreteerd. Een vaak gehoorde opvatting is dat de partijen met de meeste zetels – zoals de VHP en NDP – vanzelfsprekend samen zouden moeten regeren. Die redenering lijkt logisch, maar mist een belangrijk punt: het stemgedrag van burgers gaat niet alleen over kwantiteit, maar ook over kwaliteit van hun keuze.
De essentie van democratie ligt niet in wie de meeste zetels heeft, maar in welk mandaat het volk geeft. Volgens de issue ownership-theorie (Petrocik, 1996) stemmen mensen op partijen die zij vertrouwen om bepaalde maatschappelijke problemen op te lossen. In het recente Surinaamse stemgedrag zien we een duidelijke voorkeur voor verandering en herstel. Veel kiezers kozen niet alleen tegen het zittende beleid, maar vooral vóór een nieuwe koers op sociaal en economisch vlak.
Partijen zoals A20, BEP, NPS, PL, ABOP en zelfs de NDP, presenteerden zich met leuzen als “Wan Tra Fas’ de”, “A Model musu kenki” en “Herstel het vertrouwen”. Ondanks hun onderlinge verschillen verenigde hen één boodschap: het moet anders. De samenleving sprak zich uit voor een politieke omslag en een hernieuwd gevoel van rechtvaardigheid. Niet toevallig resulteerde dit in een tweederde meerderheid voor deze combinatie van partijen – een opvallende afspiegeling van het collectieve verlangen naar verandering.
Daartegenover stond de VHP met haar slogan “W’e go doro”, die juist continuïteit van beleid beloofde. Die boodschap sloot onvoldoende aan bij het maatschappelijke sentiment. De partij behaalde weliswaar een aanzienlijk aantal zetels, maar verloor het mandaat om door te regeren. In termen van politicologische legitimiteit betekent dit dat zetelaantallen zonder maatschappelijk draagvlak geen recht geven op leiderschap (Sartori, 1976).
De roep om samenwerking tussen VHP en NDP – enkel op basis van zetels – miskent de correctieve functie van verkiezingen. Kiezers gebruiken hun stem niet alleen om te kiezen, maar ook om te corrigeren. Een coalitie tussen de twee grootste partijen, zonder inhoudelijke afstemming met de maatschappelijke realiteit, zou niet getuigen van respect voor de democratische wil. Integendeel, het zou kunnen leiden tot wantrouwen in het systeem.
Dat betekent niet dat de VHP geen rol meer te spelen heeft. Integendeel: in een gezonde democratie is een krachtige, constructieve oppositie essentieel. Vanuit de oppositie kan de VHP bijdragen aan het politieke debat, beleid kritisch volgen en voorstellen doen die bijdragen aan nationale vooruitgang. Zo wordt de partij niet uitgesloten, maar neemt zij een andere, even belangrijke positie in binnen het staatsbestel.
De recente verkiezingen maakten duidelijk dat democratie meer is dan een optelsom van stemmen. Het is een politieke en maatschappelijke correctie, waarmee het volk richting geeft aan toekomstig beleid. Het mandaat ligt nu bij partijen die verandering voorstaan. Hun boodschap is helder: een breuk met het verleden en werken aan herstel van vertrouwen en rechtvaardigheid.
Wanneer een partij als de VHP zegt de stem van het volk te respecteren, dan betekent dat ook erkennen dat deze stem een andere richting aanwijst. Niet vasthouden aan macht omwille van zetels, maar luisteren, reflecteren en ruimte maken voor de wil van de kiezer. Dáár ligt de ware kracht van democratie.
En dát is democratie.
Auteur: Shantika Horb
Redactienoot voor ingezonden stukken:
De redactie van De Snelle Pen biedt ruimte aan ingezonden stukken om diversiteit aan meningen en perspectieven te stimuleren. Ingezonden opinies vertegenwoordigen de visie van de auteur en niet noodzakelijk die van de redactie. De redactie behoudt zich het recht voor om bijdragen te redigeren op taal, lengte en duidelijkheid, zonder de essentie van het betoog aan te passen. Anonieme inzendingen worden niet geplaatst. Bij voorkeur ontvangen wij stukken van maximaal 600 woorden.
